Dane pomiarowe z inteligentnego licznika są bezpłatne.
W dobie rosnącej świadomości energetycznej i liczby inteligentnych liczników energii coraz więcej odbiorców energii elektrycznej rozważa zwiększenie elastyczności odbioru i optymalną kontraktację w oparciu o notowania na Rynku Terminowym Towarowym pozostawiając część wolumenu na Rynku Dnia Następnego, Rynku Dnia Bieżącego lub Rynku Bilansującym w umowach sprzedaży energii elektrycznej. To rozwiązanie, które może przynieść realne oszczędności – pod warunkiem, że umiemy dostosować zużycie do godzin najniższych cen. Zanim podejmiemy decyzję, warto sięgnąć po dane o własnym zużyciu energii. Problem w tym, że… niektórzy operatorzy chcą za to pobierać opłatę, choć prawo niejednoznacznie, ale wskazuje na obligatoryjny dostęp do danych.
Praca nad optymalizacją profilu zużycia musi rozpocząć się od uzyskania archiwalnych danych dobowo-godzinowych, weryfikacji możliwości przesunięć energochłonnych procesów np. na godziny nocne lub weekendowe, gdy energia jest tańsza oraz bieżącej kontroli zużycia przy wykorzystaniu np. smart meteringu. Przy okazji analiz warto zweryfikować możliwość wypłaszczenia swojego profilu zużycia, który wpłynie zarówno na wycenę profilu u sprzedawcy energii elektrycznej (jako składowa w algorytmie budującym cenę energii) i pozwoli uzyskać stosowną korektę dotyczącą wysokości opłaty mocowej kwalifikując zużycie odbiorcy do koszyka z niższy udziałem procentowym opłaty (tzw. współczynnik A).
Dla przypomnienia – od początku tego roku pobór energii elektrycznej z sieci elektroenergetycznych (OSP czy OSD) dokonywany jest w podziale na 4 koszyki, co przy 100% stawce na poziomie 141,20 zł/MWh ma duże znaczenie:
| Różnica % między poborem w szczycie i poza nim | Grupa odbiorców | Procent pełnej stawki opłaty mocowej (tzw. współczynnik A) |
|---|---|---|
| mniej niż 5% | K1 | 17% |
| 5% i więcej, ale mniej niż 10% | K2 | 50% |
| 10% i więcej, ale mniej niż 15% | K3 | 83% |
| 15% i więcej | K4 | 100% |
Aby uprawdopodobnić korzystny scenariusz uzyskania jak najniższych cen oraz móc skorzystać z programów związanych z elastycznością (od DSR czy IZP po usługi elastyczności dla operatorów systemów dystrybucyjnych, które dopiero wchodzą na rynek), eksperci radzą również rozważyć inwestycję we własny magazyn energii oraz system automatycznego zarządzania energią.
Magazyny energii podłączane są najczęściej do instalacji fotowoltaicznej i pozwalają gromadzić nadwyżki energii na późniejsze wykorzystanie, np. wieczorem. W firmach systemy te integruje się z automatyką budynkową (BMS) lub przemysłową, by inteligentnie zarządzać zużyciem w zależności od godzinowych cen. Taki zintegrowany system zużywa energię przede wszystkim wtedy, gdy jej cena jest najniższa, a w pozostałych godzinach korzysta z zasobów magazynu lub ogranicza pobór z sieci.
Taryfa dynamiczna to sposób rozliczania, w którym cena energii zmienia się co 15 lub 60 minut, w zależności od oferty i sytuacji na rynku hurtowym. W odróżnieniu od tradycyjnych taryf, które mają stałą lub z góry określoną cenę za kWh, w taryfach dynamicznych cena ustalana jest w sposób ciągły dzień wcześniej z rozróżnieniem każdego okresu dostawy (15 lub 60 minut) i publikowana m.in. przez Towarową Giełdę Energii. Warunkiem koniecznym do przejścia na ten sposób rozliczania jest inteligentny licznik zdalnego odczytu (LZO), zgodny z obowiązującymi przepisami, w tym z rozporządzeniem Ministra Klimatu i Środowiska z 22 marca 2022 r. w sprawie systemu pomiarowego (Dz. U. 2022, poz. 788).
Zanim rozpoczniesz prace nad optymalizacją zużycia energii elektrycznej koniecznie sprawdź swój profil zużycia. Możesz to zrobić korzystając z dedykowanej aplikacji lub poprosić wprost o dane na maila. Kluczowe będzie, jak zużywasz prąd w różnych porach doby – czy masz duże zużycie wieczorem, nocą, czy w dzień i czy jesteś w stanie zmienić swój profil zużycia? Tylko na tej podstawie jesteś w stanie oszacować, czy otwartość na zmieniające się ceny w ujęciu godzinowym lub 15-minutowym się opłaca.
Nie. Zgodnie z obowiązującym prawem – w tym rozporządzeniem Ministra Klimatu i Środowiska z 22 marca 2022 r. w sprawie systemu pomiarowego (Dz.U. 2022 poz. 788) – odbiorca ma prawo dostępu do danych pomiarowych z własnego licznika.
3. 1. System pomiarowy zapewnia w szczególności:
3) dostęp odbiorców końcowych, przez interfejs komunikacyjny licznika zdalnego odczytu, zgodnie z pkt 2.6 załącznika nr 1 do rozporządzenia, do danych niezatwierdzonych dotyczących zużycia w czasie zbliżonym do rzeczywistego;
W imieniu naszych Klientów udało nam się uzyskać potwierdzenie, że dostęp do danych powinien być bezpłatny. Miało to miejsce w ramach konsultacji publicznych. W odpowiedzi na nasze pismo z dnia 3 marca 2025 r., w którym wnosiliśmy o uzupełnienie projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z wprowadzaniem centralnego systemu informacji rynku energii (UD188) o przepis umożliwiający bezpłatne udostępnianie danych dobowo-godzinowych zużycia energii elektrycznej, Ministerstwo zajęło następujące stanowisko:
„Dane dobowo-godzinowe są dostępne w interfejsie komunikacyjnym licznika zdalnego odczytu, skąd mogą być bezpłatnie pobrane przez odbiorcę. Dodatkowo, dostęp do nich jest możliwy poprzez platformy lub aplikacje udostępniane przez operatorów, lub też na podstawie indywidualnych uzgodnień pomiędzy odbiorcą i operatorem.”
Link: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12394301/katalog/13109851#13109851
Niestety, niektórzy operatorzy oferują alternatywne, płatne formy dostępu, przedstawiając je jako bardziej „przyjazne dla użytkownika”. Warto jednak wiedzieć, że podstawowy dostęp do informacji o zużyciu energii – w formie danych z licznika – musi być zapewniony bezpłatnie. W przypadku wątpliwości warto powołać się na konkretne przepisy prawa lub złożyć do operatora pisemny wniosek o udostępnienie danych.
1.Zastanów się, czy masz możliwość zmiany sposobu zużycia energii.
2.Poproś swojego operatora o dostęp do danych z licznika.
3.Porównaj koszty – czy Twoje zużycie prądu występuje w godzinach, gdy energia jest tańsza? Czy masz możliwość wzięcia udziału w programach OSP (DSR/IZP) lub usługach elastyczności operatorów dystrybucyjnych? Czy możesz zmienić godziny zużycia energii by wyrównać profil w szczycie?
4.Świadomie zarządzaj energią – a jeśli chcesz, by ktoś zrobił to razem z Tobą, skontaktuj się z nami.
W Energy Solution pomagamy naszym klientom analizować dane, ocenić opłacalność grup taryfowych, programów operatorów i zoptymalizować koszty energii. Niezależnie od weryfikacji opłacalności przyjętych strategii zakupu energii elektrycznej z otwartością na zmienność cen hurtowych na TGE pomożemy obniżyć rachunki m.in. poprzez ustalenie optymalnej mocy zamówionej czy grupy taryfowej. Zmiana profilu zużycia może również pomóc ograniczyć koszty wynikające z opłaty mocowej, która w przyszłym roku jeszcze wzrośnie.